Hodowla kiełków

Gotowe kiełki są dziś ogólnie dostępne w sklepach, jednak najwięcej wartościowych dla zdrowia substancji znajduje się tych świeżo wyhodowanych. Poświęcając zaledwie kilka minut dziennie, możemy zapewnić sobie dostęp do pełnej witamin, ekologicznej żywności niezależnie od pory roku.

Nasiona na kiełki

Do kiełkowania nie używamy nasion zakupionych w sklepach ogrodniczych, gdyż są one przeznaczone wyłącznie do hodowli gruntowej i zawierają trujące środki konserwujące.

Najlepiej jest kupić wysokiej jakości, pochodzące z hodowli organicznej nasiona specjalnie przeznaczone na kiełki. Tylko wtedy mamy gwarancję, że wiekszość nasion wykiełkuje oraz że ziarna są wolne od pestycydów i chemicznych środków konserwujących.

W przypadku soczewicy, słonecznika, garbanzo czy soi, odpowiedniej jakości nasiona spożywcze również mogą posłużyć nam jako materiał do hodowli, pamiętajmy jednak, że w tym przypadku nie mamy żadnej gwarancji otrzymania kiełków. Przed zakupem należy upewnić się, że ziarna nie są pokruszone. Spożywcze nasiona fasoli mung mogą zawierać spore ilości ziaren twardych, które nie wykiełkują. Należy je dokładnie wybrać przed zjedzeniem kiełków.

Jak wyhodować kiełki w domu?

Starannie opłukane nasiona namaczamy w letniej, przegotowanej wodzie. Do płukania kiełków także używamy zawsze letniej, przegotowanej wody. Czas namaczania mniejszych nasion powinien być krótszy (4-6 godzin), większych – odpowiednio dłuższy (10-12 godzin). Następnie nasiona dokładnie płuczemy i odstawiamy na cztery do sześciu dni w temperaturze pokojowej. Przez ten czas powinno się je przepłukiwać dwa do czterech razy dziennie. Po każdym płukaniu należy dokładnie odsączyć nadmiar wody w pojemniku.

Kiełki powinny rosnąć w półcieniu, nie należy zostawiać ich na pełnym słońcu (np. na parapecie), ze względu na zbyt dużą ilość ciepła wytwarzaną przez kiełkujące nasiona i możliwość powstania pleśni. Powinniśmy zadbać o to, aby nasiona miały stały dopływ tlenu. Z tego względu dobrze jest rosnące kiełki porozdzielać (pod strumieniem zimnej wody), aby zapewnić wszystkim nasionom dostęp powietrza. Przyspieszamy w ten sposób wzrost i efektywność naszej plantacji.

Przed spożyciem powinniśmy usunąć nasiona, które nie wykiełkowały. W tym celu wsypujemy kiełki do miski i zalewamy je wodą. Puste łupinki nasion wypłyną na powierzchnię i możemy je zebrać łyżką lub odlać. Zawartość miski ostrożnie przelewamy z powrotem do pojemnika i pozbywamy się niewykiełkowanych nasion, które pozostaną na dnie. W przypadku małych nasion, wygodniejszym, choć nieco mniej efektywnym sposobem jest przepłukanie kiełków w durszlaku. Należy przy tym dość intensywnie mieszać, a niewykiełkowane nasiona i część łupinek nasiennych wypłynie przez dziurki durszlaka.

Gotowe kiełki najlepiej jest jeść od razu, pozostałe możemy przechowywać w lodówce do ok. 7 dni. Przed umieszczeniem w lodówce kiełki dokładnie osuszamy.

Po każdym kiełkowaniu należy dokładnie wymyć pojemnik. Jest to szczególnie istotne w przypadku, gdy ostania hodowla zgniła lub zapleśniała. Aby kolejna partia kiełków nie stwarzała podobnych problemów musimy zniszczyć osiadłe w pojemniku bakterie i grzyby. Można w tym celu użyć roztworu octu, w którym zamaczamy pojemnik na ok. 15 minut, następnie dokładnie go czyścimy. Jeżeli hodujemy kiełki w woreczku, odwracamy go na lewą stronę i zalewamy wrzątkiem na kilka minut.

Metody hodowli kiełków

W kiełkownicy

Jest to bardzo wygodna metoda, dzięki której możemy hodować kilka rodzajów kiełków na raz. Dostępne są rożne rodzaje pojemników, najczęściej jest to zestaw składający się z dwóch lub trzech nakładających się na siebie tacek, zbiornika na wodę i pokrywy. Hodowlę przepłukujemy 2-3 razy dziennie, najlepiej każdą szalkę oddzielnie. Należy pamiętać o dokładnym odsączeniu nadmiaru wody po każdym płukaniu.
Kiełkownica zapewnia nasionom równomierny dostęp światła, dzięki czemu najlepiej rosną w niej wytwarzające chlorofil zielone kiełki małych nasion, takich jak rzodkiewka, koniczyna, lucerna, brokuł czy kapusta.

Rodzaje pojemników do kiełkowania

Obecnie w sprzedaży dostępna jest cała gama pojemników do hodowli kiełków. Produkowane są kiełkownice z różnego rodzaju materiałów (plastikowe, szklane, ceramiczne), o różnych kształtach (tacki, kubeczki), jak również kiełkownice w pełni zautomatyzowane. Poniżej przedstawiono kilka najpopularniejszych modeli.

Kiełkownica z podłużnymi otworami zapewniającymi doskonały odpływ nadmiaru wody. Przezroczyste ścianki pojemników ułatwiają dostęp światła, co przyspiesza nieco wzrost kiełków. Każdą tackę przepłukujemy osobno, a następnie jak dokładniej odsączamy wodę. Świetnie nadaje się do uprawy kiełków zielonych, a także soczewicy czy mniejszych odmian fasoli (mung, adzuki).

Pojemnik dziurkowany „Sprout Master”. Tacki nakładają się na siebie po założeniu pokrywki na każdą z nich. Duża ilość otworów gwarantuje doskonałą cyrkulację powietrza i wody. Doskonały do hodowli małych kiełków zielonych i mniejszych odmian fasoli.
Solidnie wykonane tacki świetnie nadają się do przechowywania kiełków w lodówce.

Pojemnik rowkowany z tzw. syfonami. Jedynym ujściem wody z każdej tacki jest pojedynczy syfon, co często prowadzi do zatrzymania wody, a w następstwie rozwoju pleśni. Jeżeli jesteśmy w posiadaniu tego typu kiełkownicy warto pamiętać o przepłukiwaniu, a następnie dokładnym odsączeniu nadmiaru wody z każdej szalki osobno.

Instrukcje DIY

W słoiku

Nasiona wsypujemy do słoika i zalewamy letnią wodą. Ich ilość nie powinna przekraczać 1/4 objętości słoika, aby kiełki miały wystarczająco miejsca do wzrostu i stały dopływ tlenu. Kiedy nasiona są już odmoczone na otwór słoja zakładamy kawałek gazy i przymocowujemy ją gumką, tak, aby po odwróceniu nasiona nie wypadły. Zlewamy wodę i przepłukujemy nasiona. Słoik ustawiamy odwrócony do góry dnem, pod kątem ok. 45°, aby nadmiar wody mógł odciekać do większego słoja (lub innej podstawki), który umieszczamy pod spodem. Kiełki płuczemy 2-3 razy dziennie.

W woreczku

Specjalne woreczki do hodowli kiełków wytwarzane są z tkanin lnianych i konopnych. Możemy również taki woreczek z odpowiednich materiałów wykonać samodzielnie. Jest to bardzo prosta, a zarazem skuteczna metoda, która zapewnia nasionom swobodną cyrkulację powietrza i odpowiedni poziom wilgoci. Najlepszy sposób na wyhodowanie kiełków wszelkich odmian fasoli, zbóż, soczewicy oraz większych nasion wytwarzających śluz, takich jak soja czy ciecierzyca.
Namoczone i dokładnie wypłukane nasiona wsypujemy do woreczka. Dwa razy dziennie zamaczamy woreczek w naczyniu pełnym wody na ok. 1 minutę, a następnie zawieszamy go nad zlewem lub kładziemy np. na suszarce do naczyń do odcieknięcia. Po kilku minutach hodowlę możemy przenieść w dogodne dla nas miejsce.
Woreczek świetnie nadaje się do przechowywania gotowych kiełków w lodówce.

Na sitku

Odmoczone i wypłukane nasiona wysypujemy na płaskie sitko, które kładziemy na szklance lub innym odpowiedniej wielkości pojemniku na odciekającą wodę. Hodowlę przepłukujemy wodą 2-3 razy dziennie.
Podobnie jak w przypadku kiełkownicy, jest to metoda zapewniająca swobodny dostęp światła, a więc najlepiej rosną w ten sposób wytwarzające chlorofil małe kiełki zielone.

Na ligninie

W ten sposób najłatwiej kiełkuje pieprzyca (rzeżucha), rzodkiewka, gorczyca i siemię lniane. Na płaskim talerzu rozkładamy zwilżony kawałek ligniny i rozsypujemy na nim odmoczone i wypłukane nasiona. Aby zapobiec wysychaniu nasion hodowlę trzymamy pod przykryciem do czasu wypuszczenia pierwszych pędów (1-2 dni). Kiełki podlewamy 2 razy dziennie. Należy pamiętać o odlaniu nadmiaru wody.